Onlangs heeft een meerderheid van CDA, D’66, DorpsVisie en PvdA/GL groen licht gegeven om een dorpshuis te bouwen in de voormalige Sint-Petrus’ Banden kerk. Niet lang daarna hebben zij antwoorden gegeven op vragen die onder inwoners leven.
Een aantal antwoorden kloppen helaas niet. Graag maken we gebruik van deze vragen om het juiste beeld te geven.
Wie zijn erbij betrokken geweest?
Natuurlijk, de beoogde huurders, maar inwoners? Nee. Het was de bedoeling dat raadsleden tijdens de presentaties van de ontwerpen, ideeën van de bewoners moesten “ophalen”. Maar dat bleek een farce. De een wil dit, de ander dat. Weer een ander wil helemaal geen dorpshuis.
Waarvoor wordt het Dorpshuis ook alweer gebouwd?
Er is heel lang gediscussieerd over een dorpshuis. En als je zo lang discussieert, dan kun je je ook wel eens afvragen of een dorpshuis in de huidige vorm eigenlijk wel nodig is. Het had van realisme getuigd om nog eens te bekijken waarom er een dorpshuis wordt gebouwd. En dat er ook naar een alternatief was gekeken. Dan had men niet ver hoeven kijken, want het ligt ernaast.
Welke eisen heeft de gemeenteraad gesteld aan het Dorpshuis?
Een onderzoek naar het draagvlak voor een dorpshuis in 2018, maakte duidelijk dat we een dorpshuis willen dat ‘kleinschalig, dorps en gezellig is”. Het moet bovenal functioneel zijn. Wij hebben ingestemd met de eisen aan het dorpshuis. Dat was ook te verwachten, want het zijn dezelfde criteria die al in 2016 zijn opgesteld. Die hebben we toen ook ondersteund.
Een voorbeeld uit het programma van eisen: “Het gebouw is flexibel qua indeling en gebruik, en voldoet aan de moderne en wettelijke eisen en duurzaamheid, energiegebruik, efficiënt ruimtegebruik en flexibiliteit”. Tja, daar moet je het wel mee eens zijn. Daarna is er nog een onderzoek geweest met als uitkomst dat “we een kleinschalig dorpshuis willen, dat dorps en gezellig is”.
Voor bepaalde partijen is dat van toepassing op het kerkgebouw. Maar zeg nou zelf, wat is er precies kleinschalig aan het immense gebouw? Misschien de gebruikers?
Wie worden de huurders van het Dorpshuis?
De grootste huurders zijn het Vestzaktheater, de Bieb, en het CMD. Het bestuur van het Vestzaktheater heeft aangegeven af te zien van een huurovereenkomst. Verder geeft de Harmonie aan lessen uit te gaan besteden, en mogelijk minder vaak de oefenruimte te gaan gebruiken.
De grote haast om te bouwen, vind je terug in de uitnodiging voor allerlei verenigingen om van ruimtes gebruik te gaan maken. Voordat het besluit tot bouw werd genomen, had dat eerst onderzocht moeten worden.
Wat gaat de bouw van dit Dorpshuis kosten?
De casco verbouwing gaat ongeveer 4,5 miljoen euro kosten. Inrichtingskosten en sloopkosten 2 miljoen (zie staatje verderop). Daar komen nog allerlei aanvullende zaken bij, en dan kom je uit op rond de 7,5 miljoen. Dan BTW, en is het rond de 9 miljoen.
De koop van de kerk voor 1 miljoen zou je ook mee kunnen rekenen, maar de gemeente heeft nu wel grondbezit dus zien we daarvan af. We houden het op minimaal 9 miljoen euro.
Hoe zit het dan met dat bedrag van 9 miljoen?
Dat vraagt een gerenommeerd architectenbureau, als één van de inschrijvers, zich ook af. Er is onduidelijkheid wat wel en wat niet onder “bouwkosten” valt. Het bureau heeft in ieder geval een bezwaar ingediend. We hebben gevraagd om de aanbestedingen in te mogen zien, maar dat is afgewezen. Dit zou best nog een juridisch staartje kunnen krijgen.
Kunnen we de bouw van het Dorpshuis betalen?
Er zijn verschillende spaarpotjes die uitgingen van 6 miljoen euro, maar er zal ook meer geleend moeten worden. Wij vinden dit onverstandig, omdat
- We al interen op onze reserves,
- We problemen hebben met onze begroting, en
- Het ernaar uitziet dat de uitkeringen van het Rijk minder gaan worden.
Kunnen we de exploitatie van het Dorpshuis betalen?
Een sluitende exploitatie is niet zo moeilijk. Op papier dan. Baten en lasten moeten onder aan de streep hetzelfde zijn, en dat is gewoon plussen en minnen.
- Maar is er een beheerder? Of misschien wel: zijn er beheerders?
- Wie zorgt voor opening om 9.00 uur en sluiting om 1.00 uur in de nacht?
- Wie zorgt er voor de inkoop en beheer van de horeca? Voor contracten met artiesten, websitebeheer, ontvangst gasten, gebouwonderhoud en schoonmaak?
- Wie fungeert er als gastheer in het algemeen? Dat antwoord kan niet worden gegeven.
Het mag duidelijk zijn dat alleen vrijwilligerswerk en “beheer door gebruikers” niet gaat werken. Professioneel beheer had in de exploitatie moeten worden verwerkt. Dat is niet gebeurd.
Het Klooster in Nuenen en de Enck in Oirschot zijn failliet gegaan. Hoe zit dat?
De Enck was te groot opgezet, werkte met vast personeel en kon niet zonder structurele subsidies. Het Klooster in Nuenen wordt, na een faillissement in 2016, voor 10 miljoen verbouwd. Voor de exploitatie wordt daarbij op een jaarlijkse subsidie van 300.000 euro gerekend.
Natuurlijk zijn er dorpshuizen die wel floreren, maar dat zijn veelal kleinere dorpshuizen op dorpse maat.
Waarom wordt het Vestzaktheater niet verbouwd tot Dorpshuis?
Als je het hebt over het “redelijk alternatief” dan komt het Vestzaktheater in beeld. Daarvoor zijn al plannen gemaakt in 2015 waarbij renovatie van het patronaatsgebouw met nieuwbouw voor een theater rond de 2,5 miljoen uitkwam. Een bieb, een theater, een gemeenschappelijke ruimte, een oefen/vergaderruimte en horeca. Kleinschalig en overzichtelijk.
En het wordt niet verbouwd, omdat men vindt dat het al lang duurt, en men niet meer “terug kan”. Maar “tijd” mag na 40 jaar geen argument zijn, en terugkomen op inzichten van meer dan 2,5 jaar geleden? Dat zou pas van inzicht getuigen.
Wat is er gedaan met de wensen van het bestuur van het Vestzaktheater?
Gelet op de reactie van het Vestzaktheater om niet over te gaan naar het nieuwe dorpshuis, kan je niet anders concluderen: onvoldoende. Men gaat erop achteruit, wordt zelfs gezegd.
Natuurlijk kan niet aan alle wensen worden voldaan, maar als je aangeeft liever in het Vestzaktheater te willen blijven, dan is er blijkbaar onvoldoende ruimte en geld voor betere faciliteiten.
Moet de OZB-belasting omhoog vanwege het Dorpshuis?
De schuldenlast van onze gemeente neemt toe. Wij verwachten dat de gemeente op termijn moet bijspringen met subsidies. Met de tekorten op de gemeentelijke begroting voorzien we dat de lasten voor inwoners gaan toenemen.
Of we moeten verder gaan bezuinigen.
Doordat het gemeentelijk budget ontoereikend is, worden de reserves aangesproken. Dat willen wij niet. De reserves zijn het laatste jaar al flink gedaald: van 6 naar 2 miljoen euro.
Is de ruimte voor de bibliotheek niet te groot?
Eind dit jaar komt er een toekomstvisie op de bieb. De ruimte die de bieb nu in het dorpshuis inneemt, is buitenproportioneel. De bieb waarvan de toekomst ongewis is, vormt de entree, en is eigenlijk de spil van de onderste verdieping. En dat is een voorbarige rol.
Worden er straks ook kerkdiensten gehouden in het Dorpshuis?
De “Sonse “ parochianen hebben uitgesproken dat ze tevreden zijn met de diensten in de St. Genovevakerk. Het is dan ook onze verwachting dat de parochianen geen kerkdiensten willen gaan houden in het dorpshuis. Maar deze informatie is voor ons ook niet duidelijk en geeft maar weer eens aan, dat we onvoldoende informatie hebben gekregen om een gefundeerd positief besluit te nemen.
Wordt bij de bouw rekening gehouden met energiegebruik en duurzaamheid?
Het is de gemeentelijke ambitie om in 2020 alle gemeentelijke gebouwen energieneutraal te laten zijn, en in 2030 een energie neutrale gemeente te hebben.Dat er bouwkosten voor duurzaamheid als “extra investeringen” worden opgevoerd, vinden wij vreemd. Want het wordt vermeld in het programma van eisen. Deze kosten hadden ingecalculeerd moeten worden in de bouwkosten.<.p>
Wordt de omgeving van het Dorpshuis ook nog aangepast?
Het hele project is gericht op een zo snel mogelijk begin van de bouw van het dorpshuis zelf. De omgeving komt later pas. Voor de voorstanders is snelheid geboden voordat het besef indaalt dat het toch geen goed plan is, en vanwege de verkiezingen in 2022. Het gaat hierbij alleen om de ontwikkeling van een gebouw. Natuurlijk, er is nog een motie ingebracht voor vergroening van het centrum, maar dat staat al lang in het Groenbeleidsplan 2013. Het is bedoeld voor de bühne. Een integrale visie ontbreekt. Het is “ontwikkel hier, en ontwikkel daar”.
Is het politieke proces correct en transparant verlopen?
De coalitiepartijen zijn lyrisch over het gelopen proces, maar je zou als raad verwachten dat je deelgenoot wordt gemaakt van een project als dit. Dat je erin wordt “meegenomen. Dat is nauwelijks gebeurd.
Er was een voorstel om akkoord te gaan met een krediet en met een bouwtechnisch onderzoek. Daarna een memo over aanbesteding, een informatieavond met 5 ontwerpen waarop we de mooiste mochten uitkiezen, en een bijeenkomst met mogelijke huurders.
Verder een presentatie van het Voorlopig Ontwerp aan de media (niet aan de raad), en het Definitief Ontwerp met het financiële plaatje dat op 7 juli 2020 werd gepresenteerd. Vragen over duurzaamheid en de exploitatie, een ingediende motie “Blanco Cheque” waarin kritisch werd gekeken naar de financiële kaders, er was geen enkele inhoudelijke discussie mogelijk. De 9 miljoen euro kwam daarom ook als een totale verrassing.
We vinden dat we onze controlerende en kader stellende taak onvoldoende hebben kunnen uitvoeren, en kunnen we dus concluderen dat het proces ondoorzichtig is verlopen.
Tot slot
Een onvolwassen en onvolledig plan is aangenomen. Het hele project is te duur, voldoet niet aan de “dorpse maat’, is onzorgvuldig en ongefundeerd. We hebben daarom zorgvuldig en gefundeerd “nee” gezegd.
We willen graag de mensen bedanken die het burgerinitiatief tegen de bouw van een dorpshuis in het kerkgebouw zijn begonnen, en die een website hebben ingericht om “voor” of “tegen” te stemmen. Ook willen we de vele mensen bedanken die hun stem hebben uitgebracht.
De uitslag sprak voor zich: 92% “tegen” en 8% “voor”.